De Heiligen

Sinter Claes · Ninos Laos · sinterklaas · st Maarten ·

c.niesten@tiscali.nl

Op deze pagina zul je voornamelijk gegevens over st Nicolaas vinden
. Bijgewerkt 25 nov 2011

Sinter Claes

De gevelsteen van Sinter Claes aan de Dam.
De kinderen in de ton zijn een verwijzing
naar het verhaal dat de bisschop
drie kinderen
die door een slager waren geslacht
en in een pekelvat gestopt,
weer tot leven had gewekt.
Dit verhaal maakte hem tot
beschermheilige van de kinderen.
(bron en foto; Het Parool)

Ninos Laos

De echte Sinterklaas.

Bijgewerkt 25 november 2011

Ruim 16 eeuwen geleden leefde deze inwoner van het Griekse deel van het huidige Turkije. Patroon van zeelieden en trouwlustige schonen [goedhuwelijckxman!?]. Soms verward met Nicolaas Pidara (+564), Nicolaas I, bisschop van Rome uit de negende eeuw of met Niclaas van Tolentino, die in 1305 overleed.

50 jaar lang zou Ninos Laos (na zijn priesterwijding Nicolaas) bisschop van Myra blijven. Hij was waarschijnlijk de zoon van Euphenios en Anna. Al jong erfde hij grote rijkdommen van zijn ouders waar hij vrijgevig mee omsprong. Als zeer vroom kind kwam hij in opleiding bij zij oom Methodios, bisschop van Myra, die hij opvolgde. 50 jaar lang zou Nicolaas bisschop van Myra blijven.
Zijn overlijdensjaar is niet duidelijk; 342, 343, 345 of 351. Dag en maand wel; 6 december.
7 Eeuwen bleef zijn lichaam in een sarcofaag in Myra (nu Demre). Door de islamitische vervolgingen werden veel Christenen uit Klein-Azië verdreven. Vele vestigden zich in Zuid-Italië en Bari aan de Adriatische Zee vormde het middelpunt. Om het gebeente weer in Christelijke handen te krijgen besloten de inwoners van Bari in het jaar 1087 de relieken op te gaan halen. Het lukte en het stoffelijk overschot werd in een nieuwe kerk ter ruste gelegd.
Paus Urbanus II bepaalde dat op 9 mei (het binnenvaren van de relieken te Bari) en op 6 december (dag van het overlijden) het feest van Nicolaas van Myra gevierd moest worden.

In 1955 ondekte men pas het graf van Nicolaas in Demre (Myra). Bij de grafroof van 1087 waren wat beentjes achtergebleven. Die resten (een stukje bovenarm en een voet) liggen nu in een klein reliekkistje in het museum van Antalya. In het deksel van het kistje staat de oudste afbeelding van de heilige; hij draagt een ringbaardje en een snor en in zijn linkerhand houdt hij een boek vast.

De pelgrims die nu naar Bari komen om op 7, 8 en 9 mei het feest van st. Nicolaas te vieren met processies,etc., hebben een andere heilige voor ogen dan de goedgeefse kindervriend van ons. Zij zien in hem de patroon van zeelieden en vissers en als beschermheer van geluk in hun huwelijksleven.
In Oost Europa (o.a Rusland) wordt deze heilige om z'n goedheid geroemd. Ook soms bij de Islamieten. En in landen om ons o.a. Denemarken en Frankrijk werden 6 december appels en noten rondgedeeld. ( Oud Germaans gebruik) Een Lotharingse ridder, Richer geheten, had op zijn terugweg van zijn kruistocht in 1189, een vingerkootje uit de graftombe te Bari gestolen. De havenplaats Saint Nicolas du Port groeide uit tot een bedevaartsoort. Op Sinterklaasavond wordt daar nog steeds een processie gehouden ter ere van de heilige. In Frankrijk, Duitsland, Vlaanderen en in ons land bleef tot in de 18de eeuw het gebuik van een gekozen kinderbisschopje bestaan. In Zwitserland bestaat het lawaaiige Kläusjagen met elementen van Germaanse vruchtbaarheidsriten. Ook de Sinterklaas van ons rijdt net zoals Wodan op een witte schimmel rond.
[Dat Sinterklaas over de daken rijdt kan voortkomen uit het feit dan Wodan met z'n schimmel door de lucht ging. En daar waar de god Donner met bliksem gaten in het dak geslagen had kon hij naar binnen kijken.]

De Engelse protestante koningin Elizabeth (1558 - 1603) schafte de st. Nicolaas gebruiken af evenals andere katholieke gebruiken. Na de Reformatie werd in Duitsland getracht het feest van de goede Sint naar Kerstmis te verplaatsen wat in het noorden lukte. In ons land werd toen getracht het feest te verbieden.
Op de Waddeneilanden werden in ieder geval tot de eeuwwisseling en soms tot nu eigenaardige Nicolaas (Sunderums of Sundeklaas) feesten gevierd.
De nederlandse emigranten die New York (Nieuw Amsterdam) stichtten namen de Sinterklaasviering mee naar de overkant. De heilige bisschop verbasterde van Saint Nicolas tot Santa Claus en werd een vreemd kereltje met een knalrood pak dat uit het noorden kwam met een rendierslee die met kerstmis met zoetgevooisde liedjes geschenken uitdeelt.

In vroeger tijden dacht men dat st. Nicolaas uit Spanje kwam. Misschien mede door verhalen van zeevaarders die vanuit de Middellandse Zee om Spanje moesten varen op weg naar Nederland.
Ook is Bari (laatste rustplaats van st. Nicolaas) lange tijd Spaans bezit geweest. En omdat Spaanse edelen vaak Moorse (Marokkaanse) bedienden hadden ontstond het begrip st. Nicolaas, Spanje en Zwarte Piet. ("Moriaantje zwart als roet"). Er is nog een andere verklaring voor de zwarte knecht; st. Nicolaas zou in zijn leven een Etheopische slaaf met de naam Piter hebben vrijgekocht.

Vanaf de 13e eeuw komen de st. Nicolaas-vieringen in West-Europa op gang; kloosterlingen of leraren verkleedden zich als Nicolaas en lieten zich begeleiden door een zwarte (duivelse) knecht met de naam Zwarte Piet, Pieterman of Pietje Pek. Zwart van de roet uit de hel. Soms ging de Klaasman zelf over in een duivelse gestalte; Een Duitse naam voor duivel is Niklo en in Engeland heet Satan nog steeds Old Nick. De zak op de rug van Zwarte Piet komt waarschijnlijk voort uit het Middeleeuwse idee dat de duivel zieltjes op zijn rug naar de hel sleepte.

[Het in de zak stoppen zou te maken kunnen hebben dat men in Oost Nederland (Achterhoek en omstreken) heel vroeger jongens in een jute zak stopten en aan een boom hingen. Voor enige dagen lang!?. Dit als inleiding om volwassen (krijger) te worden. Zij die dit overleefden waren sterk genoeg.]

We moeten het onze kindertjes maar niet te moeilijk maken door te vertellen dat Sinterklaas niet uit Spanje komt en laten we hun het lied " Zie ginds komt de stoomboot " uit volle overtuiging zingen. (dit is van Jan Schenkman uit ca. 1830)

Naar "een gevierd man" van Hans Krooger.
[met aanvullingen]

De Sinterklaasliedjes
In 1843 verscheen de bundel 'Kinderliedjes' waarin Zie de maan schijnt door de bomen was opgenomen. Dit Sinterklaasliedje was geschreven door J.P Heije, de muziek werd gecomponeerd door zijn vriend J.J. Violetta.

Veel Sinterklaasliedjes werden geschreven door onderwijzers. Jan Schenkman (Zie ginds komt de stoomboot) was een Amsterdamse onderwijzer die lesgaf aan de Angeliersgracht. Schenkman kan ook worden gezien als de vormgever van het huidige Sinterklaasfeest. In 1850 verscheen bij de Amsterdamse uitgeverij Bom de eerste druk van zijn prentenboek 'Sint Nikolaas en zijn knecht'. Daarin komt de Sint voor het eerst met een stoomboot aan. Ook is hier voor het eerst ZwartePiet te zien. Deze wordt in dit boekwerkje 'knechtje' genoemd, 'dat zwart is van kleur'.
Pas in 1910, zo'n 60 jaar na het verschijnen van het prentenboek werden de versjes van muziek voorzien. Johan de Veer gebruikte hiervoor muziek van het Duitse lied 'Im Márzen der Bauer die Rosslein einspannt'.De muziek van dit liedje en de tekst van de verzen van Schenkman sloten niet precies op elkaar aan. De versjes van Schenkman waren langer dan de coupletten van het Duitse lied. Daarom werd er aan de verzen gesleuteld en het resultaat was dat in de bundel die in 1921 verscheen de laatste twee regels van de verzen waren weggelaten. Later schoven deze regels op naar het volgende couplet.
De versie zoals we die nu nog kennen is van H.A. Almoes, hoofd van een school in Amsterdam. Hij maakte van het eerste en een deel van het veertiende vers van Schenkman het lied dat we nu nog steeds zingen. Almoes veranderde de zin 'vast gaat hij ons hutje stilzwijgend voorbij' in het ons bekende 'En rijdt toch ons huisje niet stilletjes voorbij'.

Naar Hans Hoekman "De maan schijnt al 155 jaar door de bomen".

© C.Niesten
c.niesten@tiscali.nl

Sinterklaas

Zo moet
de echte
sinterklaas
eruit hebben
gezien
(bron; Het Parool)
(foto, BBC)

Verzamelaar Jan Wasmus uit Geldermalsen

Van "Sinterklaas tot Santa Claus".
Onder deze naam was er in 1999 een tentoonstelling in het 16e eeuwse (museum) weeshuis in Culemborg over alles wat met de goedheiligman te maken heeft.

3 kinderen
in een
pekelvat

Sint en
Zwarte Piet
aan het werk

Sint Maarten

Sintremaarten

Hij was geboren in Hongarije en hij nam dienst in het Romeinse leger. Na z'n bekering tot het christelijke geloof werd hij bisschop in Frankrijk.

Enkele liedjes;

Sintre , sintre, Maarten, de koeien dragen staarten
De kerken dragen torens
de koeien dragen horens
Hier woont een rijk man, die veel geven kan.
Veel zal hij geven, lang zal hij leven.
Honderdduizend lichtjes aan, Daar komt Sintremaarten aan.

........................?
Geef me een turfie of een hout,
Dan kom ik 't hele jaar niet meer

Sintremaarten had een koe, die moest naar de slager toe
was ie vet of was tie mager, evengoed moest ie naar de slager

Rood rood vogeltje, met je rode rokje aan
daar komt Sintremaarten aan

Sintremaarten mic-mac, m'n moeder houdt van Tic-tac
M'n vader kijkt naar Sesam Straat, dat is wel een snoepje waard

Sintere sintere Maarten, de koeien dragen staarten
de meisjes dragen rokjes aan, daar komt Sinteremaarten aan

11 november is de dag, da-at wij zingen, da-at wij zingen
11 november is de dag da-at wij zi-ingen i-in de nacht?

11 november is de dag, da-at mijn lichtje, da-at mijn lichtje
11 november is de dag, da-at mijn li-ichtje bra-anden mag

Hier woont een gierigaard, die valt met ze kont in 't prikkeldraad

Reakties

Mijnheer, Mevrouw, Juffrouw, Ik kwam aan uw e-mailadres, doordat ik een artikel las over Sint-Niklaas/Sint-Nicolaas. U hebt in dat artikel beslist boeiende informatie verwerkt, maar… mag ik zo vrij zijn u op een aantal fouten qua inhoud en vorm te attenderen, zoals men in Nederland wel eens zegt ? Het artikel begint met een kanjer van een fout : Sint-Nicolaas zou “een Griekssprekende Turk” zijn (geweest) ??? Meent u dat ? Voor het jaar 1000 was er in Klein-Azië geen Turk te bespeuren; zelfs geen verloren gelopen Turk ! De eerste golf Turken, nl. de Seldjoekse Turken zijn pas in de loop van de 11de eeuw in Klein-Azië (= grosso modo het huidige Aziatisch Turkije) neergestreken.
[hierna volgen een aantal taalkorrekties / nieuwe spelling]
Het is niet mijn bedoeling u te beroven van de illusie, dat Sint-Nicolaas een “Griekssprekende Turk” was. Mocht u zich daar gelukkig bij voelen : houden zo ! De steller van dit e-mailtje is een rijpe Vlaamse atheïst, die niets van doen heeft met Sint-Nicolaas. Bij Sint-Nicolaas denk ik aan de woorden van uw landgenoot, Paul Van Vliet : “Dat zijn leuke dingen voor de mensen !” Vriendelijke groeten uit Vlaanderenland, Roger.Bogaert
---------
Geachte Roger, Mogelijk had "Inwoner uit het Griekse deel van het huidige Turkije"een betere omschrijving geweest. Bedankt voor de taalfouten korrektie (nieuwe spelling). Ja, Middelandse Zee staat niet netjes. Heb overigens een side ontdekt uit Sittard, waar mijn verhaal een op een overgenomen was, met mijn fouten! (zonder bronvermelding)
Kruistocht 1089 van Richer moet ik verder uitzoeken, tikfoutje? Waarschijnlijk 1189. Het doel van mijn pagina over deze "goedheiligman" (verbastering goedhuwelijckxman!?) is het genieten van legendes, het ontstaan ervan en van de figuren die daarin voorkomen met raakvlakken aan de werkelijke geschiedenis. Hierbij stuur ik parallel een andere mail met een overzicht van de kruisridders. vr.gr.uit Holland, Coen Niesten
----------
Geachte heer Niesten, Zelf zou ik als omschrijving kiezen : een inwoner van het zuidwestelijk kustgebied van Klein-Azië. Toen St.-Nicolaas geboren werd, omstreeks 270, en gedurende geheel zijn leven, want overleden in 343 of daaromtrent, behoorde dat gebied tot het Imperium Romanum = Romeins Rijk. Dat Romeins Rijk werd bij het overlijden van keizer Theodosius in 395 gesplitst in een West-Romeins Rijk en een Oost-Romeins Rijk. Nu kan het zijn, dat het gebied (Lycië) waarin zich de geboorteplaats Patara en de plaats waar hij bisschop was, Myra, situeren, deel uitmaakten van één of ander koninkrijk, dat door de Romeinen bezet werd, schatplichtig gemaakt was, maar hier weet ik niets meer over. Met wat zoekwerk valt dit misschien te achterhalen. Vriendelijke groeten uit Vlaanderen, Roger.Bogaert.

Terug naar de Homepage.